کد مطلب:328006 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:232
لزوم توجه به اموال دولتی (انفال) و حفظ آنها
درباره انفال و معنی فقهی آن بحث نمودیم. اكنون مناسب می نماید اندكی درباره اهمیت انفال و ثروت های دولتی از قبیل اراضی بایر، معادن و جنگل ها كه از اهمّ مصادیق انفال است، گفتگو نماییم تا دانسته شود آن گونه ثروت ها كه جزو اموال دولت و حكومت است، بسیار مهم و دارای ارزش فوق العاده است و باید كاملا و با برنامه دقیق و صحیح مورد استفاده قرار گیرد، تا پیشرفت مادی و معنوی جوامع اسلامی میسّر گردد.
بر مسلمانان و زمامداران ایشان لازم است این گونه اموال را معطّل و مهمل نگذارند و به اندازه ای كه در توان دارند، بكوشند از این منابع و مواهب خدادادی حداكثر بهره را برگیرند و نگذارند افراد ناشایست و سودجو و اجانب به آن دستبرد بزنند و غارت نمایند و جوامع اسلامی را در عین نیاز از منافع آن نعمت ها محروم سازند.
حضرت علی(علیه السلام) فرمود:(10) «شما درباره بلاد خداوند (سرزمین ها) و بندگانش پروا داشته باشید، كه حتی از سرزمین ها و دام ها بازخواست می شوید. فرمانبردار خداوند باشید و نافرمانی او نكنید».
امام فرمود: «درباره جستجوی راه های معیشتِ خود تنبلی (و سستی) نكنید. همانا پدران ما برای وسایل زندگی (از هیچ كوششی باز نمی ایستادند و) در طلب آن می دویدند»(11).
در حدیث دیگر از امام موسی بن جعفر(علیهما السلام) روایت است كه پدر بزرگوارش به یكی از فرزندانش فرمود: از تنبلی و دلتنگی بپرهیز كه آن دو، تو را از بهره دنیا و آخرت بی نصیب می كند(12).
امام صادق(علیه السلام) از پدر بزرگوارش بازگو كرده است كه امیرالمؤمنین می فرمود: كسی كه زمین و آبی بیابد و بینوا شود، خدا او را از رحمت خود دور می كند.
از آن جهت كه اسلام منابع ثروت هایی را كه خداوند آنها را زاید بر استحقاق افراد خاص دانسته، ملكی كسی نمی داند و از این نظر كه ثروت اندوزان و سرمایه داران نتوانند آنها را تصاحب نمایند، مقرر داشته كه باید آن اموال در اختیار رئیس حكومت قرار گیرد، تا برای رقاء و رفاه جوامع انسانی هزینه گردد. لذا لازم می نماید در محیط زندگی خود به طور اجمال از آنها اطلاع داشته باشیم، تا در راه استفاده بهینه از آن منابع به تلاش و كوشش بپردازیم و بدین وسیله از فقر مادّی و معنوی رهایی یافته، به اهداف عالیه ای كه مورد نظر پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله)بوده است، نایل آییم.
معلوم است در دیگر كشورهای اسلامی نیز مانند ایران بر وفق اوضاع طبیعی و جغرافیایی مخصوص خود، این قبیل منابع و ثروت هایی كه زاید بر استحقاق افراد است، وجود دارد كه بیان یكایك آنها موجب تطویل و از حیطه بحث ما خارج است. و واضح است كه اگر به موارد انفال در ایران توجه كنیم، در مورد سایر كشورهای اسلامی نیز می توانیم حدس بزنیم و تا اندازه ای بفهمیم كه این ثروت ها كمتر یا بیش تر، در آن دیار، هم موجود است و مردم آن سامان نیز با استفاده صحیح از آن اموال و كوتاه كردن دست اجانب و جدّ و جهد خستگی ناپذیر در راه بهره مند شدن آنها می توانند اوضاع اجتماعی و اقتصادی خود را به سطحی عالی برسانند و راه كمال و نیكبختی را در پیش گیرند.
بر مسلمانان و زمامداران ایشان لازم است این گونه اموال را معطّل و مهمل نگذارند و به اندازه ای كه در توان دارند، بكوشند از این منابع و مواهب خدادادی حداكثر بهره را برگیرند و نگذارند افراد ناشایست و سودجو و اجانب به آن دستبرد بزنند و غارت نمایند و جوامع اسلامی را در عین نیاز از منافع آن نعمت ها محروم سازند.
حضرت علی(علیه السلام) فرمود:(10) «شما درباره بلاد خداوند (سرزمین ها) و بندگانش پروا داشته باشید، كه حتی از سرزمین ها و دام ها بازخواست می شوید. فرمانبردار خداوند باشید و نافرمانی او نكنید».
امام فرمود: «درباره جستجوی راه های معیشتِ خود تنبلی (و سستی) نكنید. همانا پدران ما برای وسایل زندگی (از هیچ كوششی باز نمی ایستادند و) در طلب آن می دویدند»(11).
در حدیث دیگر از امام موسی بن جعفر(علیهما السلام) روایت است كه پدر بزرگوارش به یكی از فرزندانش فرمود: از تنبلی و دلتنگی بپرهیز كه آن دو، تو را از بهره دنیا و آخرت بی نصیب می كند(12).
امام صادق(علیه السلام) از پدر بزرگوارش بازگو كرده است كه امیرالمؤمنین می فرمود: كسی كه زمین و آبی بیابد و بینوا شود، خدا او را از رحمت خود دور می كند.
از آن جهت كه اسلام منابع ثروت هایی را كه خداوند آنها را زاید بر استحقاق افراد خاص دانسته، ملكی كسی نمی داند و از این نظر كه ثروت اندوزان و سرمایه داران نتوانند آنها را تصاحب نمایند، مقرر داشته كه باید آن اموال در اختیار رئیس حكومت قرار گیرد، تا برای رقاء و رفاه جوامع انسانی هزینه گردد. لذا لازم می نماید در محیط زندگی خود به طور اجمال از آنها اطلاع داشته باشیم، تا در راه استفاده بهینه از آن منابع به تلاش و كوشش بپردازیم و بدین وسیله از فقر مادّی و معنوی رهایی یافته، به اهداف عالیه ای كه مورد نظر پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله)بوده است، نایل آییم.
معلوم است در دیگر كشورهای اسلامی نیز مانند ایران بر وفق اوضاع طبیعی و جغرافیایی مخصوص خود، این قبیل منابع و ثروت هایی كه زاید بر استحقاق افراد است، وجود دارد كه بیان یكایك آنها موجب تطویل و از حیطه بحث ما خارج است. و واضح است كه اگر به موارد انفال در ایران توجه كنیم، در مورد سایر كشورهای اسلامی نیز می توانیم حدس بزنیم و تا اندازه ای بفهمیم كه این ثروت ها كمتر یا بیش تر، در آن دیار، هم موجود است و مردم آن سامان نیز با استفاده صحیح از آن اموال و كوتاه كردن دست اجانب و جدّ و جهد خستگی ناپذیر در راه بهره مند شدن آنها می توانند اوضاع اجتماعی و اقتصادی خود را به سطحی عالی برسانند و راه كمال و نیكبختی را در پیش گیرند.
10 . اتّقوا اللّه في بلاده و عباده فإنّكم مسؤولون حتّي من البقاع و البهائم... نهج البلاغه صبحي صالح، خ 167.
11 . وسائل الشيعه، ج12، ص38.
12 . همان.